Edvard Munch en de paardenkuur

Edvard Munch en zijn bijzondere talent

column nr 268 dd 28 augustus 2013

Bij de mededeling aan mensen die je ontmoet dat je in 2007 op latere leeftijd afgestudeerd bent als kunsthistoricus, is de eerste vraag die gesteld wordt :"Doe je er nog wat meer"  Ja, zeg ik dan, ik heb me als opdracht gesteld elke week een column over kunst te schrijven op Internet. Was dat eerst op www.come2me.nl en later op www.jenda.nl, nu is dat op www.blogger.com. De anonieme lezer(es) waardeert dat omdat de statistieken steeds getallen van belangstellenden geven die mij ertoe aanzetten op de ingeslagen weg voort te gaan. Op www.blogger.com hebben maar liefst 1633 mensen een van mijn columns gelezen en dat is een respectabel publiek. Hartelijk dank daarvoor.

De kop van deze column doet U natuurlijk meteen denken aan het gestolen schilderij van 'De schreeuw" uit het museum in Oslo. Met dat werk is Munch is beroemd geworden. Waarom deze column? Simpelweg omdat Museum Kranenburgh in Bergen NH een prachtig boek in de aanbieding had, dat mij zo intrigeerde dat ik het kocht en nagenoeg in enen heb doorgespit omdat er bijzondere interessante feiten in stonden inzake zijn methode van werken en dat is altijd boeiend. 

Natuurlijk behoort de Noorse schilder Munch tot de high lights van de moderne kunstgeschiedenis. E.H Gombrich in zijn beroemde boek : eeuwige schoonheid ( kan het U aanbevelen). Op pagina 564 en 565 probeert Gombrich de litho van de schreeuw ( 1895)  te duiden : " Het moet uitdrukken hoe een plotselinge opwinding alle indrukken van onze zintuigen verandert. Alle lijnen schijnen toe te lopen op het ene brandpunt van deze prent- het schreeuwende hoofd. Het lijkt alsof de hele omgeving deel had aan de doodsangst en hartstocht van het schreeuwen.{ ...............} er moet iets verschrikkelijks zijn gebeurd  en de prent werkt nog onrustbarender, omdat wij nimmer zullen weten wat die schreeuw betekent.

Ja, kunsthistorici willen nu eenmaal graag het naadje van de kous weten om een werk te kunnen duiden en dat maakt de kunst op deze wijze buitengewoon boeiend.

Maar wat is nou die paardenkuur van Munch? Het is maar een benaming, maar het slaat op de wijze waarop hij met schilderijen in de weer was  Hij takelde ze toe, kerfde in de verf en liet ze dan een tijd buiten liggen in weer en wind. Citaat : "Met de paardenkuur integreert niet alleen het toeval, maar ook het natuurlijke verval als scheppende component in zijn werkproces en verwijst voorts al vooruit naar kunstenaars als Anselm Kiefer, Dieter Roth en Joseph Beuys met hun processuele vervalwerken uit de tweede helft van de 20e eeuw.[ .......]  Daar ik niet genoeg talent heb, werk ik met hulpkrachten samen. Dat zijn de tijd, de regen en de wind. Ik stel de schilderijen bloot aan de weersomstandigheden en hoop op veranderingen. Al na een nacht heeft een werk een eigen leven gekregen Ze veranderen in een nacht tijd. 

Een bijzondere methode, maar origineel. Hierbij treft u aan een afbeelding van het schilderij Het zieke kind.
( 1885/1886) Nasjonalmuseet for kunst, Oslo. De foto lijkt wel iets van verwering te laten zien, maar je zult dat ter plekke moeten beoordelen en wanneer U in Oslo bent, is het de moeite waard dit te doen aan de gegevens van deze column. Critici vonden het werk onaf en zelfs geklieder. Een ander aspect van Edvard Munch is zijn bekendheid in brede kunstkringen en dat had te maken dat hij lang in Parijs en Berlijn werkte. Veel Europese musea bezitten werk van hem als vertegenwoordiger van de Europese Avant-garde. 
Voor de goede orde: gegevens van deze column komen uit de catalogus Edvard Munch, uitgegeven bij gelegenheid van een expositie in de Kunsthal te Rotterdam 2010.
Geniet van deze column, van kunst in de meest brede zin van het woord, van mooie muziek. Wees creatief, actief, wandel, fiets, leef, heb lief en wees een positief mens voor je omgeving.
Kunstboeken, lezingen, essays, rondleidingen etc. j.j.jong@quicknet.nl

drs jjj artes admirans